Kun.uz: Буюк Британияда чоп этиладиган The Economist нашри Месси ёки Роналдудан қайси бирининг голлари жамоага кўпроқ фойда келтириши ва ғалаба қозонишда ёрдам беришини билиш мақсадида бутун бир статистик тадқиқот ўтказди.
Тадқиқотга SoccerStatistically.com сайтининг Expected Points Added (EPA) кўрсаткичи орқали голларнинг муҳимлигини аниқлайдиган методикаси, яъни киритилган тўпнинг ўйиннинг натижасига таъсири асос қилиб олинган. EPA кўрсаткичи бейсболда ишлатилган бўлиб, Англия премъер лигасида 2001-2013 йилларда ўтказилган ўйинлар бўйича маълумотлар базаси ёрдамида футболга мослаштирилган.
Бунда SoccerStatistically.com таҳлилчиси Excel дастурида 4000 та ўйин бўйича барча статистик маълумотларни киритиб, махсус дастур яратди. Бу дастур ёрдамида бирор жамоанинг ўйиннинг исталган вақтида ғалаба ва дурангга эришиши ёки мағлубиятга учраши эҳтимолини ўйин ўтказилаётган жой (ўз уйидами ёки меҳмондами), ўйин охиригача қолган вақт ҳамда жорий ҳисобни инобатга олган ҳолда аниқлаш мумкин бўлади. Агар голгача ва голдан кейинги бу фоиздаги нисбатларни солиштириб, уларни оддий футбол очколарига ўтказилса, унда ҳар бир киритилган голнинг қимматини (ёки, дастурни ишлаб чиқувчи тили билан айтганда “кутилаётган натижанинг ўзгаришини”) аниқлаш мумкин бўлади.
Мисол учун, 1:1 ҳисобда ўйининг 90-дақиқасида майдон эгаларининг ғалаба қозониши 11 фоиз, дуранг натижага эришиши 82 фоиз миқдорида баҳоланади, мезбон жамоанинг кутилаётган натижаси 1,13 очкони ташкил қилади. Киритилган яна битта тўп барча натижаларни кескин ўзгартиради: мезбонларнинг ғалабага эришиш эҳтимоли 95 фоизга, кутилаётган натижа эса 2,89 очкога кўтарилиб кетади. Икки ҳолатдаги кутилаётган натижалар орасидаги 1,76 очколик фарқ голнинг қимматини англатади.
The Economist нашри ушбу методика бўйича 2013-2014 йиллардаги мавсумда ўтказилган Испания чемпионати, Чемпионлар лигаси ва жаҳон чемпионатидаги Месси ва Роналду киритган ҳар битта голни таҳлил қилиб чиқди ва натижада Месси Роналдудан кўра кўпроқ муҳим голлар киритгани маълум бўлди.
Португалиялик суперюлдуз юқоридаги келтирилган учта мусобақада жами 105 та гол киритди ҳамда “Реал” ва Португалия терма жамоасига “41,6 очколик EPA” келтирди, яъни у киритган ҳар бир голнинг ўртача қиммати “0,40 EPA”га тенг бўлди.
Месси эса бу мусобақаларда 86 та гол киритиб, “Барселона” ва Аргентина терма жамоасига “40,3 очколик EPA” келтирди, яъни у киритган ҳар бир голнинг ўртача қиммати “0,47 EPA”га тенг бўлди.
Месси Роналдудан кўра 18 фоизга кам гол урган, бироқ унинг голлари 17,5 фоизга қимматлироқ бўлган.
Криштианунинг 2013/14 йиллардаги Чемпионлар Лигаси яримфинали ва финалида киритган учта голи ҳам бу вазиятда ёрдам бера олмади. Бу голларнинг барчаси ўйинлар натижалари нима билан тугаши деярли аён бўлганда киритилган ҳамда йиғиндида Роналдуга “0,30 EPA” келтирган. Месси ўйинларнинг охирги 15-20 дақиқасида киритган 5 та ҳал қилувчи голи ҳисобига бу борадаги ўз кўрсаткичларини оширишга эришган.
Киритилган голларнинг қимматлилигини аниқлашнинг иккинчи усули янада аниқроқ ҳисобланади. Унда асосий методика сақланиб қолади, бироқ ҳисоблашларнинг охирида EPA кўрсаткичи ТВ-аудиториянинг кўлами билан аниқланадиган ўйиннинг мавқеини билдирувчи коэффициентга кўпайтирилади. Испания чемпионати ва Чемпионлар лигаси гуруҳ босқичи ўйинлари стандарт коэффициент 1,0 билан, Эл-класико эса икки баробар кўпроқ коэффициент билан белгиланади. Чемпионлар лигаси плей-офф ўйинларига тўғри келадиган коэффициентлар борган сари ошиб бораверади: биринчи босқичдаги 1,50 дан финалдаги 2,91 гача.
Ўйинлар мавқеи коэффициенти қўшилганда Мессининг бу борадаги кўрсаткичи янада каттароқ кўриниш олди, яъни Роналду 50,4 EPA (ҳар бир голга ўртача – 0,48) га, Месси эса 59,5 EPA (ҳар бир голга ўртача – 0,69) кўрсаткичга эга бўлди.
Матнда хатолик топсангиз, ўша хатони белгилаб, бизга жўнатинг (Ctrl + Enter).
Ҳасанали ота
Фурқат Қурбонов
Холис таҳлилчи блоги
Жалолиддин Қобилжонов
Яҳёхўжа Улуғхўжаев
Сафарали Сиддиқов
«InterFutbol» газетаси
Ўзбекистон Миллий ахборот агентлиги
Маъмуржон Ибрагимов
Шуҳрат Шокиржонов
Шерзод Ражабов
Қаҳрамон Асланов
